جرم اهانت به رهبری چیست؟ کشور ما ایران بعد از انقلاب اسلامی در سال 1357 حکومت جمهوری اسلامی روی کار آمد. پس از تصویب قانون اساسی مقام رهبری ابتدا به آیت‌الله خمینی سپرده شد. در حال حاضر و با فوت آیت‌الله خمینی مقام رهبری جامعه با تصمیم مجلس خبرگان رهبری بر عهده آیت‌الله خامنه‌ای قرار دارد. پرسش ما این است که آیا اهانت به مقام رهبری جرم است؟ و اگر توهین به رهبری جرم است مجازات آن چیست؟ در ادامه این مطلب قصد داریم به موضوع اهانت به رهبری و مجازات آن بپردازیم.

اهانت به رهبری چیست ؟

در سال 1357 با وقوع انقلاب اسلامی در کشور ما ایران، حکومت جمهوری اسلامی ایران روی کار آمد و قانون اساسی خود را تصویب نمود. بر اساس قانون اساسی ایران، در سیستم حکومتی مقامی تحت عنوان مقام رهبری در نظر گرفته شد. که در ابتدای انقلاب آیت‌الله خمینی مسئولیت رهبری جامعه را بر عهده داشت. و در حال حاضر بعد از فوت ایشان آیت‌الله خامنه‌ای مقام رهبری را بر عهده دارند. این مقام هم از نظر سیاسی و هم از نظر مذهبی در جامعه و عرف جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد. به همین دلیل و با توجه به اهمیت این جایگاه قانون‌گذار مقرراتی را جهت جلوگیری از هتک حرمت به این مقام پیش‌بینی نمود.

بدین ترتیب بر اساس قانون ایران اقدام به هتک حرمت یا اهانت به مقام رهبری با عواقب قانونی همراه است. و در صورتی که فردی به صورت آشکارا و گسترده به نحوی اقدام به توهین به این مقام نماید با پیگرد قانونی رو‌به‌رو خواهد شد. از آنجایی که توهین به رهبری بر اساس قانون مجازات اسلامی دارای مجازات می‌باشد. پس می‌توانیم این عمل را یک جرم خطاب نماییم.

مجازات اهانت به رهبری

پیش‌تر اشاره کردیم که مقام رهبری در جامعه عرفی و سیاسی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. و با توجه به جایگاه ویژه مقام رهبری از بعد سیاسی و مذهبی در جامعه قانون‌گذار اقدام به تعیین مقرراتی در خصوص اهانت به مقام رهبری نمود. این مقررات با هدف جلوگیری از هتک حرمت و اهانت به مقام رهبری این عمل را یک جرم تلقی نمود و برای آن مجازات تعیین کرد.

پیش از هر چیز به این نکته توجه داشته باشید. که در سیستم حقوقی ایران عملی جرم تلقی می‌شود. که معمولا براساس قانون مجازات اسلامی ایران برای آن عمل مجازات تعیین‌شده باشد. با توجه به اینکه اهانت به رهبری نیز بر اساس قانون مجازات اسلامی دارای مجازات تعزیری است. این اقدام اهانت به مقام رهبری نیز یک جرم تلقی می‌شود. قانون مجازات اسلامی در ماده 514 خود جرم و مجازات توهین به مقام رهبری را تشریح می‌نماید.

مجازات توهین به رهبری در قانون مجازات اسلامی

جرم و مجازات توهین به رهبری در ماده 514 قانون مجازات اسلامی به این شرح آمده است:« هر کس به حضرت امام خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی رضوان‌الله علیه و مقام معظم رهبری به نحوی از انحاء اهانت نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.» بنابراین قانون مجازات اسلامی مجازات توهین به مقام رهبری را حبس تعیین نموده است. مدت این مجازات با توجه به جرم انجام‌شده و تصمیم قاضی پرونده از 6ماه تا دو سال حبس متغیر است.

جرم اهانت به رهبری با توهین مستقیم یا غیر مستقیم

یکی از نکات مهم ماده 514 قانون مجازات اسلامی در خصوص جرم اهانت به رهبری این است. با توجه به این بخش از جمله «…به نحوی از انحاء اهانت نماید…» در این ماده می‌توانیم اینگونه برداشت کنیم. که توهین و اهانت به مقام رهبری چه یک توهین مستقیم باشد و چه توهین و اهانتی غیرمستقیم باشد. یا حتی اگر براساس شوخی و طنز این توهین نسبت به مقام رهبری انجام شود. باز هم به عنوان جرم تلقی می‌شود و مشمول مجازات تعیین‌شده در ماده 514 قانون مجازات اسلامی می‌شود.

جرم اهانت به رهبری با جنبه عمومی

همان‌طور که در مطالب بالا ذکر شد قانون مجازات اسلامی توهین به رهبری را جرم انگاری کرده است. و برای این مجرم مجازات حبس از 6 ماه تا دو سال را تعیین نمود. اما نکته قابل توجه برای جرم اهانت به رهبری جنبه عمومی این جرم است. مقصود از جنبه عمومی جرم این است که حتی بدون وجود شاکی خصوصی و تنها با پیگیری مدعی‌العموم یا همان دادستانی این جرم قابل پیگیری و مجازات است. تفاوتی ندارد که مرتکب جرم اهانت به رهبری ایرانی یا خارجی باشد.

سؤالات متداول